Chỉ trong vài ngày, một làn sóng thanh toán thế chấp đã nổ ra ở Trung Quốc, đe dọa cả ngành bất động sản và tài chính nước này. Bất động sản đóng góp khoảng 1/4 GDP của Trung Quốc, nhấn mạnh tầm quan trọng của lĩnh vực này đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Tuy nhiên, chỉ trong vài ngày tới, các dấu hiệu căng thẳng trên thị trường bất động sản Trung Quốc tiếp tục xuất hiện, làm rung chuyển thị trường tín dụng trong nước và kéo giá cổ phiếu ngân hàng và vật liệu xây dựng đi xuống.
Tình hình bất động sản tại Trung Quốc
Theo thông tin bất động sản Trung Quốc, tính đến ngày 13/7, người mua nhà đã ngừng thanh toán khoản vay tại ít nhất 100 dự án tại hơn 50 thành phố. Vào ngày 11/7, con số này chỉ là 28 dự án, nhưng sau đó đã nhanh chóng tăng lên 58 dự án vào ngày 12/7, Jefferies Financial Group cho biết.
Cuộc khủng hoảng đã khiến các nhà chức trách phải tổ chức một cuộc họp khẩn cấp với các ngân hàng lớn để thảo luận về các giải pháp. Một số ngân hàng có kế hoạch thắt chặt cho vay mua nhà tại các thành phố có rủi ro cao.
Theo Washington Post, tầng lớp trung lưu của Trung Quốc được coi là “những khách hàng tuyệt vời”. Họ rất coi trọng việc thanh toán khoản vay hàng tháng. Hệ thống chấm điểm tín dụng xã hội (SCS) của chính phủ cũng hoạt động rất tốt. Có nợ xấu sẽ khiến các công dân bị hạ bậc trong SCS. Vậy điều gì đã khiến họ chán nản và sẵn sàng mất điểm để từ chối trả tiền?
Giới phân tích cho rằng những người mua nhà tại đây có đủ lý do để tức giận. Hầu hết các dự án đình trệ mà họ từ chối hoàn vốn là của các chủ đầu tư đã vỡ nợ hoặc phải xin gia hạn. Công ty môi giới CLSA ước tính các khoản vay trị giá 840 tỷ nhân dân tệ được chôn trong các khu đất bỏ hoang trên khắp đất nước.
Tập đoàn Evergrande hiện đóng góp 35% số dự án trong cuộc tẩy chay thanh toán, theo CLSA. Ví dụ, một dự án ở tỉnh Giang Tô, được khởi công trước đại dịch, nhưng việc xây dựng đã dừng lại từ tháng 8 năm 2021, khi giá trị bất động sản khu vực xung quanh đã giảm khoảng 10%.
Theo Nomura Holdings, việc từ chối cho vay bắt nguồn từ một thực tế phổ biến ở Trung Quốc, đó là bán nhà trước khi hoàn thành. Niềm tin vào khả năng hoàn thành dự án đang suy yếu, do lo ngại về dòng tiền của các chủ đầu tư ngày càng lớn.
Ước tính của một nhóm chuyên gia tại Nomura cho thấy các công ty bất động sản Trung Quốc mới chỉ giao khoảng 60% số nhà mà họ đã mở bán từ năm 2013 đến năm 2020. Trong giai đoạn đó, các khoản vay thế chấp của Trung Quốc đã tăng thêm 26,3 nghìn tỷ nhân dân tệ. GF Securities dự kiến khoản vay thế chấp trị giá 2 nghìn tỷ nhân dân tệ sẽ bị ảnh hưởng bởi cuộc tẩy chay.
Tình hình hiện tại trái ngược với sự lạc quan hồi đầu năm, khi các nhà đầu tư hy vọng rằng việc nới lỏng các quy định có thể ngăn chặn một cuộc khủng hoảng nợ trong ngành bất động sản. Hiện các chủ đầu tư thậm chí còn e ngại trước chính sách phong tỏa chống dịch và làn sóng người mua nhà từ chối trả nợ ngân hàng.
Nỗi lo lớn hơn là việc mất niềm tin vào bất động sản sẽ gây áp lực lên nền kinh tế và hệ thống tài chính của Trung Quốc. Các ngân hàng của nước này hiện có 46 nghìn tỷ nhân dân tệ (6,8 nghìn tỷ USD) nợ thế chấp và 13 nghìn tỷ nhân dân tệ cho các công ty bất động sản vay.
Ngoài việc cổ phiếu ngân hàng xuống mức thấp nhất kể từ tháng 3 năm 2020, sự hỗn loạn trong tuần này cũng ảnh hưởng đến thị trường trái phiếu. Lợi suất trung bình đối với trái phiếu bằng đồng đô la của Trung Quốc đã tăng lên gần 26%. Trái phiếu này chủ yếu là của các công ty bất động sản.
Chính sách “Zero Covid” đang làm trầm trọng thêm tình hình, vì nó làm giảm nhu cầu cũng như sức hút của bất động sản và làm chậm hoạt động kinh tế. Phong tỏa vẫn diễn ra phổ biến ở Trung Quốc. Một đợt bùng phát gần đây ở Thượng Hải cũng làm dấy lên lo ngại rằng thành phố có thể đang tiến tới một cuộc phong tỏa mới.
Trong hai thập kỷ qua, thị trường nhà ở của Trung Quốc đã đi từ ổn định đến chao đảo. Giá nhà giảm trong tháng thứ 10 liên tiếp do chính phủ thắt chặt tín dụng bất động sản, làm tăng chi phí cho các đại lý bất động sản và gây ra làn sóng vỡ nợ kỷ lục. Doanh số bán nhà giảm 41,7% trong tháng 5 năm 2022 so với cùng kỳ năm 2021.
Craig Botham, nhà phân tích tại Pantheon Macroeconomics, cho biết khoảng 70% tài sản của các hộ gia đình Trung Quốc được cất giữ trong bất động sản. Ngành này chiếm tỷ trọng từ 30 – 40% dư nợ cho vay của ngân hàng. Tiền bán đất đóng góp từ 30 – 40% nguồn thu ngân sách của chính quyền địa phương.
“Nếu xu hướng những người mua nhà ngừng thanh toán lan rộng ra, không chỉ sức khỏe của hệ thống tài chính bị đe dọa mà còn nảy sinh các vấn đề xã hội trong thời kỳ suy thoái kinh tế hiện nay”, Betty Wang – chuyên gia kinh tế cấp cao tại ANZ nhận xét.
Ít nhất 10 ngân hàng đã vội vàng trấn an các nhà đầu tư rằng rủi ro từ việc cho vay mua nhà đối với người mua nhà là có thể kiểm soát được. Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc cho biết họ có khoản vay quá hạn 660 triệu nhân dân tệ cho những ngôi nhà chưa hoàn thành. Ngân hàng Công nghiệp ước tính rằng 1,6 tỷ nhân dân tệ cho vay thế chấp đã bị ảnh hưởng.
Cuộc khủng hoảng này cũng sẽ kiểm tra khả năng kiểm soát tác động của các cơ quan chức năng. Đầu năm nay, Trung Quốc đã thành lập quỹ bình ổn để hỗ trợ các công ty tài chính đang gặp khó khăn khi rủi ro đối với nền kinh tế gia tăng.
"
"
"
"
"
"